Motl der opreytor

מאָטל דער אָפּרײטער

Paroles : Chaïm Tauber

Musique : Naftule Brandwine

• les paroles - lyrics
• la mélodie - music sheet
• le vocabulaire - glossary
• les liens pour l'écouter - links
• couplets "modernes" - additional "modern" lyrics

מאָטל דער אָפּרייטער	Motl, der opreyter,	Motl l'ouvrier	Motl the sewing machine operator,
אין שאָפּ דאָרט שטענדיק נייט ער	In shop dort shtendik neyt er,	là dans l'atelier il coud sans cesse	there in the shop he's always sewing,
אַלע יאָרן גייט אַרום אין שפּאַן	Ale yorn geyt arum in shpan,	année après année il répète la routine	all his years he goes around in the routine.
ער דרייט די קאַטערינק	Er dreyt di katerinke,	il fait des va-et-vient à la machine	he turns the crank,
און שוויצט בייַ דער מאַשינקע	Un shvitst bay der mashinke,	et transpire devant sa machine à coudre	and sweats at the machine,
מאָטל איז אַ וווילער יונגער מאַן	Motl iz a voyler yunger man.	Motl est un brave gars	Motl is a worthy young man.
אָ מאָטל האָט אַ ווייַב און קינדער צוויי	O Motl hot a vayb un kinder tsvey,	Motl a une femme et deux enfants	Motl has a wife and two children,
שווער און ביטטער אַרבעט ער פֿאַר זיי	Shver un bitter arbet er far zey,	Il travaille dur pour eux	hard and bitter he works for them
און וואָס מאָטל אַרבעט שווערער	Un vos Motl arbet shverer,	Et plus il travaille dur	and the harder he works
פֿאַרדינט דער באָס אַלעס מערער	Fardint der bos ales merer,	Plus son patron gagne de l'argent	the richer becomes his boss,
און מאָטל בלייַבט דער זעלבער אָרעמאַן	Un Motl blaybt der zelber oreman.	Et Motl reste toujours aussi pauvre.	while Motl remains the same poor man.
וואָס זשע וויל דען מאָטל	Vos zhe vil den Motl,	Que veut donc Motl	What does Motl want,
דער אָפּרייטער מאָטל	Der opreyter Motl?	Motl l'ouvrier ?	Motl the operator?
ער וויל ניט קיין עשירות און קיין געלט	Er vil nit keyn ashires un keyn gelt.	Il ne veut ni richesses ni argent	he wants no riches or money,
ער וויל פֿאַר ווייַב און קינדער ברויט	Er vil far vayb un kinder broyt	Il veut du pain pour sa femme et ses enfants	he wants for wife and children bread,
און אַ מאָל אַ שוך אַ קלייד	Un a mol a shukh, a kleid,	Et parfois des chaussures, une robe	and sometimes a shoe, a dress,
מאָטל וויל קיין סך נישט פֿון דער וועלט	Motl vil keyn sakh nisht fun der velt.	Motl ne demande pas grand-chose au monde.	Motl wants not much from the world.
אַ שטרייַק האָט אויסגעבראָכן	A shtrayk hot oysgebrokhn,	Une grève a éclaté	A strike has broken out,
שוין גאַנצע צוועלף וואָכן	Shoyn gantse tsvelf vokhn,	depuis déjà douze semaines	already twelve weeks,
און מאָטל איז אַ גוטער יוניאָנמאַן	Un Motl iz a guter yunionman.	et Motl est un bon syndicaliste	and Motl is a good union man.
מאָטל דער אָפּרייטער	Motl der opreyter,	Motl l'ouvrier	Motl the operator,
אַז מען שיקט אים, גייט ער	Az men shikt im, geyt er,	Là où on l'envoie, il va	where he's sent, he goes,
און מיט אַלע אין דער פּיקעטלייַן	Un mit ale in der piketlayn	Il fait le piquet de grève avec tous les autres.	and with the others he's in the picket line.
אין שטוב זייַן ווייַב מיט קינדער צוויי	In shtub zayn vayb mit kinder tsvey,	Sa femme et ses enfants sont dans la maison	In the house, his wife and 2 children,
אוי, אָן אַ שטיקל ברויט האָט זי פֿאַר זיי	Oy, on a shtikl broyt hot zi far zey,	Oh, elle n'a pas le moindre bout de pain pour eux	without a scrap of bread they sit there.
טוט מאָטל וויי דאָס האַרץ	Tut Motl vey dos harts,	Motl a le coeur brisé	Motl is heartbroken
אַלעס קוקט אויס צו אים שוואַרץ	Ales kukt oys tsu im shvarts,	Tout lui paraît sombre	before him is darkness,
ער דרייט זיך לעבן שאַפּ מיט אַ סייַן	Er dreyt zikh lebn shap mit a sayn.	Il va et vient devant l'atelier avec une pancarte.	he circles in front of the shop with a sign.
וואָס זשע וויל דען מאָטל	Vos zhe vil den Motl,	Que veut donc Motl	What does Motl want,
דער אָפּרייטער מאָטל	Der opreyter Motl?	Motl l'ouvrier ?	Motl the operator?
ער וויל ניט קיין עשירות און קיין געלט	Er vil nit keyn ashires un keyn gelt.	Il ne veut ni richesses ni argent	he wants no riches or money,
ער וויל פֿאַר ווייַב און קינדער ברויט	Er vil far vayb un kinder broyt	Il veut du pain pour sa femme et ses enfants	he wants for wife and children bread,
און אַ מאָל אַ שוך אַ קלייד	Un a mol a shukh, a kleid,	Et parfois des chaussures, une robe	and sometimes a shoe, a dress,
מאָטל וויל קיין סך נישט פֿון דער וועלט	Motl vil keyn sakh nisht fun der velt.	Motl ne demande pas grand-chose au monde.	Motl wants not much from the world.
אין פּיקעטלייַן שטייט מאָטל	In piketlayn shteyt Motl,	Motl fait le piquet de grève	Motl stands in the picket line,
און אַ גענגסטער מיט אַ בטול	un a gengster mit a botl,	et un gangster avec une bouteille	and a gangster with a bottle,
באַפֿאַלן איז אים דאָרט אין מיטן גאַס	bafaln iz im dort in mitn gas.	l'a attaqué là, en pleine rue	assaults him there in the street.
מיטן פֿלאַש וואָס ער האָט געהאַלטן	Mitn flash vos er hot gehaltn,	Avec la bouteille qu'il tenait	With the bottle that he held,
האָט ער מאָטלס קאָפּ צעשפּאַלטן	hot er Motls kop tseshpaltn,	il a cassé la tête de Motl	He broke Motl's head,
אין זייַן אייגן בלוט ווערט מאָטל נאַס	in zayn eygn blut vert Motl nas.	Motl baigne dans son propre sang.	Motl is drenched in his own blood.
געוואָרן איז אַ טומל אַ געשריי	gevorn iz a tuml a geshrey,	C'est un tumulte, un cri	There is a tumult and a scream
געבראַכט אים צו זייַן ווייַב און קינדער צוויי	gebrakht im tsu zayn vayb un kinder tsvey,	On l'apporte à sa femme et à ses enfants	they brought him to his wife and two chidren,
זיי וויינען גיסן טרערן	zey veynen, gisn trern,	Ils se lamentent, versent des larmes	they weep and pour out tears,
נאָר מאָטל קען נישט הער	nor Motl ken nisht hern,	Mais Motl ne peut pas entendre	but Motl cannot hear,
מאָטל האָט גע־ענדיקט שוין זייַן זשאָב	Motl hot ge-endikt shoyn zayn job.	Motl a fini de travailler.	Motl has finished his job.
וואָס זשע וויל דען מאָטל	Vos zhe vil den Motl,	Que veut donc Motl	What does Motl want?
דער אָפּרייטער מאָטל	der opreyter Motl,	Motl l'ouvrier ?	Motl the operator?
ער וויל ניט קיין עשירות און קיין געלט	Er vil nit keyn ashires un keyn gelt.	Il ne veut ni richesses ni argent	He wants no riches or money.
ער וויל פֿאַר ווייַב און קינדער ברויט	Er vil far vayb un kinder broyt	Il veut du pain pour sa femme et ses enfants	He wants for wife and children bread,
איצט ליגט שוין מאָטל טויט	itst ligt shoyn Motl toyt,	Maintenant Motl gît là, mort,	Now he lies dead.
מאָטל וויל קיין סך נישט פֿון דער וועלט	Motl vil keyn sakh nisht fun der velt.	Motl ne demande pas grand-chose au monde.	Motl wants nothing from the world.

variantes :
- Er shpilt di katerinke
- Er vil nit keyn raykhkayt oder gelt
- le dernier vers est parfois Motl hot ge-endikt shoyn zayn job.

la mélodie - music sheet

fichier midi
midi file

Vocabulaire - Vocabulary

120 mots
Tous les mots qui ne sont pas dans cette liste devraient se trouver dans les mots outils du lexique.
The words that aren't in this glossary should be found among the function words.
Pour les abréviations, voir le lexique - For abbreviations, see the glossary.

arbet  אַרבעט : n. f.  travail : work, labor 
arbet  אַרבעט : v.   de arbetn  travailler : work 
arbeters  אַרבעטערס : n. m. plur.  de arbeter  travailleurs : workers 
arbetslayt  אַרבעטסלייַט : n.  travailleur : workers 
ashires  עשירות : n. n.  richesse : wealth, fortune 
azye  אַזיע : n. m.  Asie : Asia 
badayt  באַדייַט : v.   de badaytn  signifier : signify 
bafaln  באַפֿאַלן : v.   attaquer, assaillir : attack, assault 
bilik  ביליק : adj.  bon marché : cheap 
biter  ביטער : adj.  amer, terrible : bitter, dire 
blaybt  בלייַבט : v.   de blaybn  rester, demeurer : stay, remain 
blut  בלוט : n. n.  sang : blood 
bos  באָס : n.  patron, boss : boss 
botl  בטול : n.  bouteille (mot anglais) : bottle 
broyt  ברויט : n. n.  pain : bread 
dreyt  דרייט : v.   de dreyen  tourner, aller et venir : turn, twist 
fabrikn  פֿאַבריקן : n. f. plur.  de fabrik  usines : factories, plants 
fabritsirn  פֿאַבריצירן : v.   produire : produce 
farbayt  פֿאַרבייַט : v.   de farbaytn  remplacer : replace 
farbesert  פֿאַרבעסערט : v. part.pas.  de farbesern  amélioré : improved 
fardint  פֿאַרדינט : v.   de fardinen  gagner (de l'argent) : earn 
fargresert  פֿאַרגרעסערט : v. part.pas.  de fargresern  agrandi : enlarged 
farkoyfn  פֿאַרקויפֿן : v.   vendre : sell 
farshlosn  פֿאַרשלאָסן : v. part.pas.  de farshlisn  fermé, verrouillé : closed, locked 
fentsy  פֿענצי : n.  fantaisie (mot anglais) : fancy 
flash  פֿלאַש : n. f.  bouteille : bottle 
gas  גאַס : n. f.  rue : street 
geboyt  געבויט : v. part.pas.  de boyen  construit : built 
gebrakht  געבראַכט : v. part.pas.  de brengen  apporté : brought 
ge-endikt  געענדיקט : v. part.pas.  de endikn  fini, terminé : finished 
gehaltn  געהאַלטן : v. part.pas.  de haltn  tenu : held 
gelt  געלט : n. n.  argent (monnaie) : money 
gengster  גענגסטער : n. m.  gangster, briseur de grève, jaune : gangster, strikebreaker 
geshrey  געשריי : n. n.  cri : call, scream 
gevolt  געוואָלט : v. part.pas.  de veln  voulu, souhaité : wanted, wished 
gevorn  געוואָרן : v. part.pas.  de vern  devenu : become 
geyt  גייט : v.   de geyn  aller (à pied) : go, walk 
gisn  גיסן : v.   verser : pour 
guter  גוטער : adj.  de gut  bon : good 
halt  האַלט : v.   de haltn  tenir : hold 
harts  האַרץ : n. n.  coeur : heart 
held  העלד : n. m.  héros : hero 
hern  הערן : v.   entendre : hear 
hert tsu  הערט : v.   de tsuhern  écouter : hear 
katerinke  קאַטערינק : n. f.  machine à coudre : sewing machine 
ken  קען : v.   de kenen  pouvoir, savoir : can, be able to, know 
kinder  קינדער : n. n. plur.  de kind  enfants : children 
kleyd  קלייד : n. n.  habit, robe : garment, dress 
knekht  קנעכט : n. m.  esclave : slave 
kop  קאָפּ : n. m.  tête : head 
kukt oys  קוקט אויס : v.   de oyskukn  paraître : appear 
land  לאַנד : n. n.  pays : country, land 
lang  לאַנג : adj.  long, longtemps : long, for (duration) 
ligt  ליגט : v.   de lign  être étendu, être là, do ligt=ci-gît : lie 
man  מאַן : n. m.  homme, mari : man, husband 
mashinke  מאַשינקע : n. f.  machine (à coudre) : (sewing) machine 
mashinkes  מאַשינקעס : n. f. plur.  de mashinke  machines (à coudre) : (sewing) machines 
mentshn  מענטשן : n. m. plur.  de mentsh  personnes, personnes honorables : persons, decent persons 
merer  מערער : adj.  de mer  plus : more 
mitn  מיטן : n. m.  milieu (de) : middle 
motl  מאָטל : prénom  Motl : Motl 
motls  מאָטלס : prénom, possessif  de motl  de Motl : Motl's 
nas  נאַס : adj.  mouillé : wet 
neyt  נייט : v.   de neyen  coudre : sew 
noyt  נויט : n. f.  besoin, misère : need, want, hardship, distress 
opreyter  אָפּרייטער : n.  opérateur, celui qui actionne : operator 
oreman  אָרעמאַן : n. m.  homme pauvre : poor man 
oysgebrokhn  אויסגעבראָכן : v. part.pas.  de oysbrokhn  éclaté (pour une grève) : broke out 
piketlayn  פּיקעטלייַן : n.  piquet de grève (mot anglais) : picket line 
raykhkayt  רייַכקייט : n. f.  richesse : wealth 
rekht  רעכט : n. n.  droit (à) : right 
sayn  סייַן : n.  pancarte (mot anglais) : sign 
shap  שאַפּ : n. m.  usine, atelier, boutique : factory, shop 
shikt  שיקט : v.   de shikn  envoyer : send 
shop  שאָפּ : n.  atelier, boutique (mot anglais) : shop 
shpan  שפּאַן : n. m.  pas, petite distance, foulée : span, step 
shpilt  שפּילט : v.   de shpiln  jouer : play 
shtarbn  שטאַרבן : v.   mourir : die 
shtarker  שטאַרקער : adj.  de shtark  fort, puissant, grand : strong 
shteyt  שטייט : v.   de shteyn  être debout, être là, se tenir : stand 
shtikl  שטיקל : n. n. diminutif  de shtik  petit morceau : little piece 
shtrayk  שטרייַק : n. m.  grève : strike 
shtub  שטוב : n. f.  maison, pièce, chambre : house, home, room 
shukh  שוך : n. m.  chaussure : shoe 
shvarts  שוואַרץ : adj.  noir : black 
shver  שווער : adj.  difficile, dur, lourd : hard, difficult, heavy 
shverer  שווערער : adj. comparatif  de shver  plus difficile, plus dur : harder 
shvitst  שוויצט : v.   de shvitsn  transpirer : sweat 
skhoyre  סחורה : n. f.  marchandise : merchandise 
snikers  סניקערס : n. plur  snickers (pantalon) : snickers 
svetshop  סוועטשאָפּ : n. m.  atelier de misère : sweatshop 
tog  טאָג : n. m.  jour : day 
toyre  תּורה : n. f.  torah, tradition : Torah, tradition 
toyt  טויט : adj.  mort : dead 
trern  טרערן : n. f. plur.  de trer  larmes : tears 
tsayt  צייַט : n. f.  temps, époque : time, age, times 
tseshpaltn  צעשפּאַלטן : v.   fendre : split 
tsvelf  צוועלף : adj.num.  de tsvey  douze : twelve 
tsvey  צוויי : adj.num.  deux : two 
tuml  טומל : n. m.  tumulte, agitation : noise, racket 
tut  טוט : v.   de ton  faire : do 
vayb  ווייַב : n. f. ou n. n.  femme, épouse : wife 
vayt  ווייַט : adj.  loin, lointain : far, distant 
velt  וועלט : n. f.  monde : world 
vern  ווערן : v.   devenir : become 
vert  ווערט : v.   de vern  devenir : become 
vey  וויי : n. m. ou n. f.  malheur, souffrance, douleur : pain, woe 
veynen  וויינען : v.   pleurer : cry 
vil  וויל : v.   de veln  vouloir : want, wish 
vilt  ווילט : v.   de veln  vouloir : want, wish 
vokhn  וואָכן : n. f. plur.  de vokh  semaines : weeks 
voyler  וווילער : adj.  de voyl  bon, sympa : nice, good 
yidn  ייִדן : n. m. plur.  de yid  hommes, juifs : men, jews 
yorn  יאָרן : n. n. plur.  de yor  ans, années : years 
yunger  יונגער : adj.  de yung  jeune : young 
yunionman  יוניאָנמאַן : n.  syndicaliste (mot anglais) : union man 
yunyon  יוניאָן : n. f.  syndicat : (labor) union 
zhob  זשאָב : n.  job, travail : job 
zikorn  זכּרון : n. m.  mémoire : memory 
zog  זאָג : v.   de zogn  dire, parler : say, tell 

Liens - Links

• par le groupe neerlandais Di Gojim youtube7v_-wEtP5CQ&NR=1
  
  
• par Zalmen Mlotek (prise de son pas terrible...) youtubeR0knKTCwbSM
  
  

couplets "modernes" - additional "modern" lyrics

couplets modernes de - new verses by Yosl Kurland (2004) : website

ס'איז שױן לאַנג זיבעציק יאָרן	s'iz shoyn lang zibetsik yorn,	Soixante-dix ans ont passé	It's already seventy years
װאָס ליגט מאָטל אין זכּרון	vos ligt motl in zikorn,	Motl dort dans notre mémoire	that Motl lies in memory,
מען האַלט אים פֿאַר אַ העלד בײַ אַרבעטסלײַט	men halt im far a held bay arbetslayt,	On le considère comme un héros parmi les travailleurs	Among workers he's considered a hero.
האָט דער יוניאָן זיך פֿאַרגרעסערט	hot der yunyon zikh fargresert	Les syndicats ont grandi	The union grew
האָבן די אַרבעטערס זיך פֿאַרבעסערט	hobn di arbeters zikh farbesert,	Les ouvriers se sont améliorés	the workers bettered themselves,
און מאָטלס קינדער אױכעט מיט דער צײַט	un motls kinder oykhet mit der tsayt.	Et avec le temps, les enfants de Motl aussi.	and with time, Motl's children, too.
אין אַזיע װערט געבױט	in azye vert geboyt	En Asie sont construit	In Asia are built,
דאָרט אין מיטן שטאַרקער נױט	dort, in mitn shtarker noyt,	Là, dans une grande pauvreté	there, amid great poverty,
פֿאַבריקן װאָס פֿאַר מאָטלס אַ פֿאַרבײַט	fabrikn vos far motls a farbayt.	Des usines pour remplacer celle de Motl	factories, replacements for Motl's own.
מענטשן שטאַרבן בײַ מאַשינקעס	mentshn shtarbn bay mashinkes,	Des gens meurent à leur machine	People die at their machines,
פֿאַבריצירן פֿענצי סניקערס	fabritsirn fentsy snikers,	En fabriquant des snickers fantaisie	manufacturing fancy sneakers,
טאָ זאָג זשע װאָס צו אונדז איז דער באַדײַט	to zog zhe vos tsu undz iz der badayt?	Alors, dis-moi, qu'est-ce que cela signifie pour nous?	so, tell me what has this to do with us?
ייִדן הערט זיך צו צו װאָס איך זאָג	yidn, hert zikh tsu tsu vos ikh zog.	Frères, écoutez ce que je dis	Friends, listen to what I say,
פֿאַבריקן װערן פֿאַרשלאָסן יעדן טאָג	fabrikn vern farshlosn yedn tog,	Des usines ferment chaque jour	Factories are closing every day.
פֿאַרקױפֿן װילט איר אײַער תּורה	farkoyfn vilt ir ayer toyre,	Vendrez-vous votre torah	Will you sell out your principles
פֿאַר אַ ביליק שטיקל סחורה	far a bilik shtikl skhoyre,	Pour des marchandises bon marché	for a cheap piece of merchandise
פֿון אַ סװעטשאָפּ אין אַ לאַנד גאָר װײַט	fun a svetshop in a land gor vayt?	venues d'un si lointain atelier?	from a sweatshop in a distant land?
װאָס האָט געװאָלט דען מאָטל	vos hot gevolt den motl,	Que voulait Motl,	What did Motl want,
דער אָפּרײטער מאָטל	der opreyter, motl,	L'ouvrier Motl,	Motl the operator?
ער'ט ניט געװאָלט קײן רײַכקײט און קײן געלט	er't nit gevolt keyn raykhkayt un keyn gelt.	Il ne voulait ni richesse ni argent	He didn't want riches or money.
ער האָט געװאָלט פֿאַר מענטשן רעכט	er hot gevolt far mentshn rekht,	Il voulait des droits pour tous	He wanted human rights for people,
אַז מע זאָל ניט זײַן קײן קנעכט	az me zol nit zayn keyn knekht.	Que personne ne soit esclave	that no one should have to be a slave.
געװאָלט האָט מאָטל מער נישט פֿון דער װעלט	gevolt hot motl mer nisht fun der velt.	Motl ne demandait rien d'autre au monde.	Motl wanted nothing more from the world.